Al vele decennia moeten we aanhoren dat fossiele brandstoffen bijna op zijn. Olie zou over 40 jaar op zijn, gas over een jaar of 70. Maar nu is er verheugend nieuws van het energiefront: er is een nieuwe energiebron ontdekt die in de komende eeuwen het overgrote deel van onze energiebehoefte zal dekken. Hij is overvloedig beschikbaar, gemakkelijk in gebruik en geschikt voor vele toepassingen.
Schalieolie en schaliegas
De energiebron van de toekomst is niets minder dan meer olie en meer gas. Veel meer olie en veel meer gas zelfs, dankzij het beschikbaar komen van onconventionele bronnen als schalieolie en schaliegas.
Dat er grote hoeveelheden olie in de bodem zitten in de vorm van schalieolie is op zichzelf beschouwd niets nieuws. In Atlas Shrugged, een roman die in de jaren 50 werd geschreven en uitkwam in 1957, is een van de productieve genieën Ellis Wyatt, die een methode ontwikkelt om schalieolie te winnen. Dit schept zoveel nieuwe welvaart, dat Colorado uitgroeit tot de rijkste staat van de Verenigde Staten en het langst weerstand blijft bieden aan het oprukkende overheidsinterventionisme.
Uiteindelijk moeten ook Colorado en Ellis Wyatt eraan geloven. Het overheidsinterventionisme schrijdt voort: belangrijke materialen worden op rantsoen gesteld en het vervoer per spoor wordt gebonden aan een snelheidslimiet en onderworpen aan absurde, onwerkbare regulering om de vakbonden te plezieren. Wyatt krijgt een bezoek van John Galt, steekt zijn oliebronnen in de fik en verdwijnt. Een bron blijft branden, als symbool van de incompetentie van de plunderaars/etatisten die de brand niet kunnen doven, maar ook als herinnering aan de hoogontwikkelde ondernemersvrijhaven die Colorado ooit was: Wyatt’s Torch.
Fossiele brandstoffen energiebron van de toekomst
In het afgelopen decennium heeft de werkelijkheid de fictie ingehaald. Dankzij de techniek van hydrofracturering (ook fracking of kraken genoemd), die al lange tijd wordt gebruikt in de olie-industrie, is het winnen van enorme hoeveelheden schalieolie en schaliegas economisch rendabel geworden. De hoeveelheid economisch winbaar aardgas is nu aanzienlijk groter dan tien jaar geleden. Dankzij schaliegas en schalieolie is de horizon van het tijdperk van de fossiele brandstoffen ongeveer 200 jaar opgeschoven. Met andere onconventionele fossiele brandstoffen als gashydraten, momenteel nog toekomstmuziek, zullen brandstoffen op basis van koolwaterstoffen nog vele eeuwen of zelfs millennia beschikbaar zijn.
Het mág niet waar zijn
Dit tot groot verdriet van de Groene Khmer, voor wie elke energiebron die in de behoeften van een industriële samenleving kan voorzien taboe is. Het liefst zouden zij een energy no fly zone uitroepen, die ons allen zou dwingen om terug te keren naar een geromantiseerd vroeger dat nooit bestaan heeft. Naar een pre-industriële pastorale idylle, zoals de Gouw uit de Lord of the Rings.
Nu heeft de Groene Khmer onvoldoende politieke macht om zelf een energie-no-flyzone in te stellen, maar door verzet tegen elke energiebron die zelfs maar bij benadering in staat lijkt om te voorzien in de behoeften van een industriële samenleving komt het doel langzaam maar zeker toch dichterbij.
Het bekendste voorbeeld is natuurlijk de klimaathysterie, die is gericht tegen fossiele brandstoffen, de royaalst beschikbare en meest praktische van alle energiebronnen.
Na Climategate, het breken van de Hockeystick en het tot stilstand komen van de opwarming van de aarde hebben de klimaatalarmisten gelukkig fors aan gezag ingeboet. Geen post-normal science meer. Velen hielden echter toch vast aan doelstellingen om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen, omdat deze goedkope en praktische energiebron op zou raken. Nu de gigantische voorraden schalieolie en schaliegas economisch winbaar zijn geworden, is ook dit argument komen te vervallen.
Geopolitieke consequenties
Naast het opraken van fossiele brandstoffen en het antropogene broeikaseffect was de afhankelijkheid van oliesjeiks die terreur financieren en antiwesterse, autoritaire regeringen in Rusland en Venezuela ook altijd een argument om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen en alternatieven te ontwikkelen.
Maar de VS, Canada en Mexico zijn gezegend met enorme voorraden winbaar schaliegas. In Europa behoren Frankrijk en Polen tot de gelukkigen. Australië, Zuid-Afrika en emerging markets als Argentinië, Chili en India delen mee in de vreugde. Hetzelfde geldt voor het immer energiehongerige China. Israël is dan weer gezegend met de op één na grootste voorraad schalieolie. Voor de haat- en terreursjeiks en de Putins en Chavesjes van deze wereld breken zwarte tijden aan.
Zal Brussel NJET zeggen?
De Polen mogen zich net als de Fransen verheugen in enorme voorraden schaliegas. Frankrijk is echter ook een grote exporteur van atoomstroom, en ziet in schaliegas een concurrent. Niet geheel ten onrechte, want schaliegas is waarschijnlijk een grotere bedreiging voor de nucleaire renaissance dan Fukushima. De Fransen hebben daarom besloten de ontwikkeling van schaliegas te verbieden. De Polen vrezen nu dat Brussel de Fransen hierin zal volgen. In Brussel zijn sommige lidstaten nu eenmaal gelijker dan andere. Dat hebben de Fransen al eerder laten blijken.
In Brussel wordt bovendien altijd goed geluisterd naar de lobby van de Groene Khmer. Zo is al lang besloten dat wij in steeds kleinere en zwakker gemotoriseerde auto’s zullen moeten gaan rijden. Momenteel merken we daar nog niets van, omdat autofabrikanten met kleine, zuinige turbomotoren (downsizing) voor uitstel van executie hebben gezorgd. Maar nieuwe auto’s zullen steeds minder CO2 mogen uitstoten. Vroeg of laat rijden we allemaal in een tweecilinder Fiat 500. Zoals we gewend zijn van de EU, is ons nooit iets gevraagd.
Machtige vrienden van Groene Khmer
De Groene Khmer krijgt nu bijval van Gazprom, het Russische gasbedrijf met een door de staat gesanctioneerd monopolie. Hetzelfde Gazprom waarvan Polen afhankelijk zal blijven als fracking in de EUSSR wordt verboden. Een derde van het aardgas in de EU wordt geleverd door Rusland. Zouden er in Brussel nog meer Gerhard Schröders rondlopen?
De Russen zijn echter niet de enige bondgenoten van de Groene Khmer. Ook Hollywood draagt een steentje bij. In zijn 'documentaire' Gasland zaait filmmaker Josh Fox paniek over de gevaren van gasboringen d.m.v. fracking. Grote ondergrondse waterbassins, aquifers, worden verontreinigd en levens zouden in gevaar zijn. De film laat zien hoe zelfs het water uit de kraan in brand kan worden gestoken, omdat het vol zou zitten met enge chemicaliën die bij het fracken in de bodem zijn gespoten. Voor zijn diensten aan de groene, linkse zaak werd Fox beloond met een Oscarnominatie.
Phelim McAleer, bekend van NotEvilJustWrong en MineYourOwnBusiness, confronteerde Fox met enkele onaangename feiten: problemen met methaan in het water komen al decennia voor in de regio waar de mensen uit de film wonen, lang voor de winning van schaliegas d.m.v. fracking. McAleer plaatste een video van de confrontatie op YouTube, maar na druk van Fox werd de video verwijderd “wegens inbreuk op auteursrechten”. De video van McAleer gebruikt niet meer dan 26 seconden uit Gasland om te laten zien dat Fox het publiek misleidde. Normaal valt zoiets onder fair use, maar niet bij YouTube en – naar nu blijkt – ook niet bij vimeo. Nu is de video hier te zien [Red. video verwijderd. CT].
Ook de New York Times deed mee en kwam begin mei met een artikel waarin werd beweerd dat er talrijke gevallen bekend zijn, waarin drinkwater werd verontreinigd met chemicaliën die bij fracking worden gebruikt. Al snel moest de Gray Lady toegeven dat dit ‘nieuws’ niet fit to print was.
Desinformatie over methaanemissies
In 2010 werd beweerd dat tijdens de levenscyclus van schaliegas meer broeikasgas vrijkomt dan bij steenkool. De onderzoeker, Robert Howarth, moest echter toegeven dat veel van de gebruikte informatie niet erg betrouwbaar was. Het duurde dan ook niet lang voordat het ‘onderzoek’ was weerlegd. De broeikasgasemissies bij onconventioneel gas zijn zeker 50% lager dan bij steenkool. Zelfs het Worldwatch Institute was kritisch over het ‘onderzoek’ van Howarth.
Een aantal jaren geleden gingen groene alarmisten aan de haal met een theorie dat er 600 miljoen jaar geleden een abrupt einde aan een ijstijd kwam, doordat de aarde snel opwarmde als gevolg van methaan dat vrijkwam uit de oceanen. Zo zou het winnen van aardgas uit methaanhydraten weleens zoveel methaan kunnen doen vrijkomen, dat de aarde er een Venusachtig klimaat door zou krijgen. Het scenario voor een nieuwe blockbuster rampenfilm was al bijna geschreven, maar onlangs werd ook deze theorie weerlegd. Een kort Nederlandstalig bericht is hier te vinden.
Grenzen aan groei elastisch
Keer op keer blijkt dat de grenzen aan de groei zeer elastisch zijn. De langetermijntrend voor de reserves aan fossiele brandstoffen is een stijgende trend. Het menselijk vernuft weet telkens weer nieuwe hulpbronnen te ontwikkelen. De ‘hernieuwbare energiebronnen’ zijn na decennia van overheidssubsidiëring echter nog steeds marginaal. Windenergie kost bij grote geïnstalleerde vermogens zelfs meer energie dan het oplevert, omdat de conventionele backupcentrales dan met minder efficiënte, maar sneller reagerende opencyclusgasturbines moeten draaien i.p.v. de efficiënte STEG-eenheden (combined cycle).
Het is niet de dreiging van peak oil die boven de energiemarkt hangt, het zijn de hernieuwbare energiebronnen die aan hun piek zitten. Zonder subsidies stort de groene droom als een kaartenhuis ineen. Daar zullen met name de Duitsers nog achter komen. Hopelijk voordat het te laat is.
Geen rodevlagwetten
Aan alle energiebronnen zijn voor- en nadelen verbonden, schaliegas en -olie zullen daar geen uitzondering op zijn. Maar de risico's moeten niet worden overdreven, de toepassing van nieuwe technologieën mag niet onderworpen worden aan het idiote voorzorgsprincipe (precautionary principle). Een risicovrije samenleving bestaat niet, want zelfs aan het welbewust niet-gebruiken van een technologie zijn risico’s verbonden. Stel dat u een uitvinding kon ontwikkelen die een ware revolutie in het transport teweeg zou brengen, zowel van mensen als goederen. Zou u deze uitvinding doorzetten, als u wist dat er jaarlijks ongeveer 35.000 doden in Europa door zouden vallen?
De uitvinding bestaat echt, heet automobiel en kost in Europa 35.000 doden per jaar. Dankzij de automobiel kunnen wij echter handel drijven op een schaal die met paard-en-wagen en treinen ondenkbaar zou zijn. Mede dankzij de auto genieten 500 miljoen EU-burgers een vroeger onvoorstelbaar hoge levensstandaard. De Britten voerden ooit een wet in die verplicht stelde dat auto’s vooraf werden gegaan door een man met een rode vlag. Daar zijn ze gelukkig van teruggekomen, anders was Top Gear een stuk saaier geweest. Als het aan de Groene Khmer lag, zou de hele Industriële Revolutie nooit hebben plaatsgevonden. Maar u en ik zouden waarschijnlijk nooit geboren zijn. Het aantal verkeersdoden vertoont sinds de jaren zeventig een dalende trend, ondanks de sterk toegenomen automobiliteit. Is eenzelfde ontwikkeling bij de winning van schaliegas en -olie niet net zo voor de hand liggend?
Galt's Gulch
Als ook Ellis Wyatt in staking gaat, en onderduikt in Galt's Gulch, verkeert het toevluchtsoord nog in een agrarisch, pre-industrieel stadium. Als Wyatt schalieolie vindt en gaat produceren, kunnen ook andere ondergedoken industriëlen hun metier weer oppakken. De levensstandaard in Galt's Gulch neemt met sprongen toe. De maatschappij als geheel profiteert ook indirect dus enorm van Wyatts productieve vernuft. De positieve externaliteiten van industriële activiteiten zijn vele malen groter dan de zgn. negatieve externaliteiten. Een van de vele economische lessen die uit Atlas Shrugged te leren vallen.
En wat dacht u van een leven zonder zink? ;-)
Deze artikelen mag u niet missen:
- The Coming Shale Oil Revolution (Israël gezegend met grote reserves schalieolie)
- Can The Supply Of Natural Resources - Especially Energy - Really Be Infinite? Yes! (Hoofdstuk 3 uit The Ultimate Resource II van Julian Simon)
- When will we run out of oil? Never! (Hoofdstuk 11 uit The Ultimate Resource II van Julian Simon)
Dit artikel verscheen eerst op 8 juni 2011 op Het Vrije Volk.
