Wat brengt het nieuwe jaar en in welk tijdsgewricht leven we eigenlijk? Die vraag kan pas achteraf beantwoord worden. Toch wagen we ons aan een voorzichtige voorspelling
O.O.P.S. leeft zich uit op een ikon van de vroege kerkvader Augustinus (Bron)
De 'voorspelling' dat de Nieuwe Middeleeuwen zouden zijn begonnen werd het eerst rond de eeuwwisseling gedaan door trendforecaster, Lidewij Edelkoort. Zij heeft zo haar eigen methode. Onze analyse met dezelfde uitkomst op basis van cultuurmemes en andere dragers van denkontwikkeling werd kracht bijgezet in 2012 met het verschijnen van Leonard Peikoff's boek, "The DIM Hypothesis". In de veel te bescheiden hypothese vergelijkt Peikoff de verschillende historische tijdperken en analyseert hij de ontwikkeling in het denken van de Klassieke Grieken en Romeinen, de Europese Middeleeuwen en Renaissance tot het Modernisme van de Verlichting tot onze eigen tijd.
Zijn conclusie is geen vrolijke: de huidige vernietiging om de vernietiging (omdat het kan) die het postmodernisme eigen is opent de weg voor de veel gemotiveerder en consistentere fundamenteel religieuzen. Welke religie(s) dat is/zijn, is niet te voorzien. Ook ideologieen als die van Marx (en varianten daarop) en de mondiale beweging voor geloof in klimaatopwarming gelden als religies. Ze gaan niet uit van de realiteit, maar van zekere premissen om tot een vooraf bepaalde uitkomst te komen (waarop zij het antwoord zeggen te hebben).
Maar in Nederland maken we geen specifiek verschil tussen de Middeleeuwen zelf en de Vroege Middeleeuwen. Die laatste epoch wordt in het Engels niet voor niets aangeduid als de Dark Ages. De Neo-Conservatieve schrijver Robert Kaplan in een boeiend artikel in Foreign Policy zegt dat de historicus, Peter Brown de term de Late Oudheid (Late Antiquity) gebruikte, hetgeen beter aansluit bij de analyse van Peikoff. Kaplan werkt de vergelijking nader uit in politiek-historische termen.
De wereld van Augustinus: Wat de Late Oudheid ons leert over de 21e eeuw en de crisis in Syrie.
door Robert D. Kaplan
De Pax Romana was een periode van relatieve rust en stabiliteit in het Middellandse-Zeegebied. Maar historie gaat vaak gepaard met pieken en dalen. In het jaar 200 bestond het Romeinse Keizerrijk nog in de schaduw van de pas overleden keizer en heidense filosoof, Marcus Aurelius -- een tijdperk waarvan de Princeton historicus Peter Brown zegt dat "een charmante groep orthodoxe conservatieven" de wereldorde vormden. De eerstvolgende 500 jaar veranderde alles.
Tegen het jaar 700 was het Romeinse Rijk verdwenen, het Perzische Rijk van de Sassaniden was niet meer, Europa was gekerstend en het Nabije Oosten en Noord Afrika werd moslim. In die tijd verspreiden zich arme, onderontwikkelde en fanatieke christelijke ketters en sektaristische demagogen over het gebied van de Middellandse Zee. Ze terroriseerden synagogen en heidense tempels voordat ze zelf ten prooi vielen aan de Arabische legers uit Noord Afrika die een nieuwe en nog strengere leer verspreiden. De stammen van de Gothen overliepen Europa en Klein Azie was op de rand van een episch conflict tussen ikon-vereerders en iconoclasten. Brown heeft de periode, waarin de wereld op zijn kop kwam te staan, de Late Oudheid (Late Antiquity) gegeven.
De Late Oudheid werd gedomineerd door enorme culturele veranderingen, hoewel die destijds onopgemerkt zijn gebleven. De historicus uit Oxford, R.W. Southern heeft daarover gezegd dat we "deze stilten steeds tegenkomen tijdens grote historische veranderingen". De Late Oudheid lijkt bijzonder dramatisch omdat we alleen het begin en het eind kennen. Maar op iedere willekeurige dag gedurende dat halve millennium ontging de bewoners in het gebied al dat drama en ze konden niet vermoeden welke wending de geschiedenis zou nemen.
Natuurlijk verloopt de historische klok tegenwoordig veel snelle; er zijn nu al duizenden en duizenden pagina's volgeschreven over de Arabische Lente, de militaire opkomst van China, het tumult in de Europese Unie, de nucleaire ontwikkelingen in Iran en het afkalven van de Amerikaanse hegemonie na de Koude Oorlog. Maar kunnen we beter dan de bewoners van de Late Oudheid waarnemen welke kant de feiten uitgaan?
De erosie van de rol van Amerika als ordenende macht, die gebaseerd was op stilzwijgende publieke steun en de onmogelijkheid voor iedere andere macht die status quo aan te vechten, heeft elites in Washington en New York, wiens professioneel welvaren afhankelijk is van Amerika's rol in het buitenland, gedesorienteerd. En weinig ontwikkelingen dan Syrie zijn meer sprekend voor gevoelens van 'splendid isolation' die de Amerikaanse burgers bevangen heeft; ze spelen een centrale rol bij de verzwakte macht van de Verenigde Staten.
Syrie is de Levant, het geografisch kerngebied van de Late Oudheid. En het verval, net als de ondergang van Libie, Jemen en Irak, tezamen met de chronische onrust in Tunesie en Egypte, is niet de geboorte van vrijheid maar de implosie van het centraal gezag. Rome kon Noord-Afrika niet redden en de VS kan het Midden-Oosten niet redden, want zoals opiniepeilingen al aangeven, hebben Amerikanen de buik vol van buitenlandse militaire missies. Anarchie, misschien gevolgd door nieuwe vormen van hegemonie, zijn het resultaat.
Als er iemand is die het leven in de Late Oudheid symboliseert, dan is het Sint Augustinus, een Berber die in 354 werd geboren in Thagaste, tegenwoordig Souk Ahras, net over de grens van Tunesie met Algerije. Hij zwalkte van heidense filosofie naar Manichaeisme (een Christelijke afvallige leer) en uiteindelijk naar het Christendom, dat hij interpreteerde met de logica van Plato en Cicero. St. Augustinus verbindt de werelden van het klassieke Rome en de Middeleeuwen. Zijn favoriete gedicht was de Aeneid van Virgilius, dat gaat over de stichting van de universele Romeinse beschaving. Hij keerde zich tegen de radicale Donatisten (Berberse afvalligen) wiens ketterij de stabiliteit van de Maghreb in gevaar bracht. Maar hij erkende wel de voordelen van het traditionele stamverband. Hij stierf op 76-jarige leeftijd in 430, temidden van een aanval van de Vandalen op Africa Proconsularis, de eerste Romeinse kolonie in Afrika. Zijn magnum opus, De Stad van God, had tot doel christenen te troosten die verward waren door het verlies van Rome als ordenende macht. Hij schrijft dat Rome nooit het menselijke hart zou kunnen bevredigen: dat kan alleen de stad van God. Met de verzwakking van Rome nam de religieuze intensiteit toe.
We staan voor de dageraad van een nieuw tijdperk, dat misschien net zo chaotisch zal zijn en dat wellicht eerder zal komen door de ICT, in combinatie met de bevolkingsexplosie.
Aan het einde van de Koude Oorlog in 1989 was de VS een eenpolige militaire en economische kolos, een triomfantelijke liberaal-democratie beschreven door de politiek filosoof Fukuyama in zijn boek "The End of History?" Sindsdien heeft de Europese Unie haar macht verspreid over centraal en oost-Europa met beloftes over een einde aan de veldslagen uit het verleden. Het Midden-Oosten, van de Atlantische Oceaan tot het Indiase subcontinent, was gepacificeerd maar illiberaal gedurende de eerste jaren van de 21e eeuw. Maar het was tenminste rustig, zelfs volgens de eigen magere standaard. (...) Lees verder (Bron)
De Pax Romana was een periode van relatieve rust en stabiliteit in het Middellandse-Zeegebied. Maar historie gaat vaak gepaard met pieken en dalen. In het jaar 200 bestond het Romeinse Keizerrijk nog in de schaduw van de pas overleden keizer en heidense filosoof, Marcus Aurelius -- een tijdperk waarvan de Princeton historicus Peter Brown zegt dat "een charmante groep orthodoxe conservatieven" de wereldorde vormden. De eerstvolgende 500 jaar veranderde alles.
Tegen het jaar 700 was het Romeinse Rijk verdwenen, het Perzische Rijk van de Sassaniden was niet meer, Europa was gekerstend en het Nabije Oosten en Noord Afrika werd moslim. In die tijd verspreiden zich arme, onderontwikkelde en fanatieke christelijke ketters en sektaristische demagogen over het gebied van de Middellandse Zee. Ze terroriseerden synagogen en heidense tempels voordat ze zelf ten prooi vielen aan de Arabische legers uit Noord Afrika die een nieuwe en nog strengere leer verspreiden. De stammen van de Gothen overliepen Europa en Klein Azie was op de rand van een episch conflict tussen ikon-vereerders en iconoclasten. Brown heeft de periode, waarin de wereld op zijn kop kwam te staan, de Late Oudheid (Late Antiquity) gegeven.
De Late Oudheid werd gedomineerd door enorme culturele veranderingen, hoewel die destijds onopgemerkt zijn gebleven. De historicus uit Oxford, R.W. Southern heeft daarover gezegd dat we "deze stilten steeds tegenkomen tijdens grote historische veranderingen". De Late Oudheid lijkt bijzonder dramatisch omdat we alleen het begin en het eind kennen. Maar op iedere willekeurige dag gedurende dat halve millennium ontging de bewoners in het gebied al dat drama en ze konden niet vermoeden welke wending de geschiedenis zou nemen.
Natuurlijk verloopt de historische klok tegenwoordig veel snelle; er zijn nu al duizenden en duizenden pagina's volgeschreven over de Arabische Lente, de militaire opkomst van China, het tumult in de Europese Unie, de nucleaire ontwikkelingen in Iran en het afkalven van de Amerikaanse hegemonie na de Koude Oorlog. Maar kunnen we beter dan de bewoners van de Late Oudheid waarnemen welke kant de feiten uitgaan?
De erosie van de rol van Amerika als ordenende macht, die gebaseerd was op stilzwijgende publieke steun en de onmogelijkheid voor iedere andere macht die status quo aan te vechten, heeft elites in Washington en New York, wiens professioneel welvaren afhankelijk is van Amerika's rol in het buitenland, gedesorienteerd. En weinig ontwikkelingen dan Syrie zijn meer sprekend voor gevoelens van 'splendid isolation' die de Amerikaanse burgers bevangen heeft; ze spelen een centrale rol bij de verzwakte macht van de Verenigde Staten.
Syrie is de Levant, het geografisch kerngebied van de Late Oudheid. En het verval, net als de ondergang van Libie, Jemen en Irak, tezamen met de chronische onrust in Tunesie en Egypte, is niet de geboorte van vrijheid maar de implosie van het centraal gezag. Rome kon Noord-Afrika niet redden en de VS kan het Midden-Oosten niet redden, want zoals opiniepeilingen al aangeven, hebben Amerikanen de buik vol van buitenlandse militaire missies. Anarchie, misschien gevolgd door nieuwe vormen van hegemonie, zijn het resultaat.
Als er iemand is die het leven in de Late Oudheid symboliseert, dan is het Sint Augustinus, een Berber die in 354 werd geboren in Thagaste, tegenwoordig Souk Ahras, net over de grens van Tunesie met Algerije. Hij zwalkte van heidense filosofie naar Manichaeisme (een Christelijke afvallige leer) en uiteindelijk naar het Christendom, dat hij interpreteerde met de logica van Plato en Cicero. St. Augustinus verbindt de werelden van het klassieke Rome en de Middeleeuwen. Zijn favoriete gedicht was de Aeneid van Virgilius, dat gaat over de stichting van de universele Romeinse beschaving. Hij keerde zich tegen de radicale Donatisten (Berberse afvalligen) wiens ketterij de stabiliteit van de Maghreb in gevaar bracht. Maar hij erkende wel de voordelen van het traditionele stamverband. Hij stierf op 76-jarige leeftijd in 430, temidden van een aanval van de Vandalen op Africa Proconsularis, de eerste Romeinse kolonie in Afrika. Zijn magnum opus, De Stad van God, had tot doel christenen te troosten die verward waren door het verlies van Rome als ordenende macht. Hij schrijft dat Rome nooit het menselijke hart zou kunnen bevredigen: dat kan alleen de stad van God. Met de verzwakking van Rome nam de religieuze intensiteit toe.
We staan voor de dageraad van een nieuw tijdperk, dat misschien net zo chaotisch zal zijn en dat wellicht eerder zal komen door de ICT, in combinatie met de bevolkingsexplosie.
Aan het einde van de Koude Oorlog in 1989 was de VS een eenpolige militaire en economische kolos, een triomfantelijke liberaal-democratie beschreven door de politiek filosoof Fukuyama in zijn boek "The End of History?" Sindsdien heeft de Europese Unie haar macht verspreid over centraal en oost-Europa met beloftes over een einde aan de veldslagen uit het verleden. Het Midden-Oosten, van de Atlantische Oceaan tot het Indiase subcontinent, was gepacificeerd maar illiberaal gedurende de eerste jaren van de 21e eeuw. Maar het was tenminste rustig, zelfs volgens de eigen magere standaard. (...) Lees verder (Bron)
Niet missen, van dezelfde auteur
Robert D. Kaplan: De wraak van der geografie
Gerelateerd
- Wat Is de Toekomst van de Moderne Beschaving?
- De rechtvaardige oorlogstheorie versus de objectivistische oorlogstheorie
- Wat is een geldige reden voor oorlog?
