In "Fear the Boom and Bust" komen de economen Keynes and Hayek tot leven om een conferentie bij te wonen over de crisis. H/t EconStories.TV
Charalambakis: We hadden de banken moeten laten sterven
De rol van de centrale bank
Het bestaan van een centrale bank levert twee belangrijke vragen op:
1) Hebben we wel een centrale bank nodig? Waarom moet de centrale overheid de prijs van geld bepalen? En waarom kan de markt dat niet doen, zoals met ieder ander product?
2) Wat is de correlatie tussen zeepbellen uit de laatste 20-30 jaar en centrale banken?
Zijn de Fed, de ECB, de Bank of England en de Bank of Japan daar verantwoordelijk voor? De overcapaciteit van de geldvoorraad en de overcapaciteit van krediet zorgt voor zeepbellen.
Immoreel monetair beleid
Alle bubbels barsten, zoals we weten. Dat is ook het geval als centrale banken kunstmatig de markt oppompen. Zowel de ECB als de Fed doen bovendien aan quantitative easing (QE) (in Europa heet de inflatiemachine LTRO (spreek uit: eltro); het virtueel drukken van geld: CT). Ik noem dit 'financiele onderdrukking': het straft spaarders omdat de rente hierdoor kunstmatig laag blijft. De huidige rente van bijna 0% is een luchtpomp die uiteindelijk een zeepbel zal worden.
Aangenomen dat we de centrale bank nodig hebben, dan is het doel een zekere balans te onderhouden door middel van een anker, waardoor het schip - de economie - in internationale wateren kan varen. Laten we eens teruggaan naar 1971 toen de Fed de goudstandaard losliet. In de korte periode van slechts vier jaar, van 1967 tot 1971, drukte de Fed evenveel geld als ze sinds 1776 gedaan had. Nog geen twee jaar later, in 1973, begon de oliecrisis.
Wat is er gebeurd?
De Arabieren realiseerden zich dat ze werden betaald met opgepompt geld en verhoogden de olieprijs. En wat was de reactie van de Fed? Ze drukten nog meer geld, waardoor de Arabieren de olieprijs nog verder verhoogden. Als gevolg kenden de jaren 70 twee oliecrises en een periode van stagflatie. In plaats van balans veroorzaakte de Fed destabilisatie en verloor ze de controle.
Hoeveel crises hebben we gehad sinds het loslaten van de goudstandaard?
- Twee oliecrises.
- De zogenaamde 'lost decade' in Latijns Amerika in de jaren 80.
- De Louvre en de Plaza Akkoorden, beide valutacrises.
- In 1987 een crash van de aandelenmarkt.
- In 1989 de savings and loans crisis in de VS.
- In 1995 ging Mexico failliet, met als gevolg het Tequila-effect in Latijns Amerika.
- In 1998 ging Rusland failliet en Brazilie had grote problemen.
- In 2001 een default van Argentinie; banktegoeden werden genationaliseerd.
- Aan het begin van de eeuw, de dotcom boom and bust.
- En last but not least de onroerend-goedboom in de VS die de apocalyptische bust van 2008 veroorzaakte.
Goudstandaard
Hoe komt dat allemaal? Ik geloof dat de kennis niet meer aanwezig is, om met een anker stabiliteit te creeren. Tot 1971 werkte de Fed met een soort fundamentele regel die ze ervan weerhield zich te misdragen – ik bedoel daarmee, het drukken van teveel geld. Maar dit anker, goud, is losgelaten.
Wanneer bovendien een nationale, centrale autoriteit de macht krijgt geld te drukken onder de goudstandaard, beginnen ze vals te spelen. Eerst begonnen de Britten, en daarna de Amerikanen. Daarom is de goudstandaard losgelaten.
De oorzaak van de crisis van 2008
En wat is er in 2008 gebeurd? De grootste zeepbel aller tijden barste, de bubbel van de rehypothecatie. Dat houdt in het kort in, dat mensen verschillende leningen konden krijgen bij verschillene banken, maar met hetzelfde huis als onderpand. Die rehypothecatie ging tot wel negen keer, allemaal met hetzelfde onderpand. Dat is vals spelen! Het is een omgekeerde piramide.
In het jaar 2000 kwamen de derivaten. Dat zijn financiele instrumenten, mathematische formules, waarvan gedacht wordt dat ze enige waarde hebben. Maar er ligt geen waarde aan ten grondslag. Warren Buffet noemt ze 'massavernietigingswapens'. Maar instituten zoals Lehman Brothers konden leningen verschaffen die gebaseeerd waren op derivaten. Wie een derivaat gekocht had, ging naar een bank om krediet te vragen. De bank, als houder van het derivaat, verschafte leningen met het derivaat als onderpand. Maar het vertegenwoordigt dus geen enkele waarde.
Moeder aller crises
In 2000 waren derivaten 50 biljoen dollar waard. Tegenwoordig is dat 700 biljoen. Hebben we tussen 2000 en 2008 een waarde van 700 biljoen dollar gecreerd? Hou daarbij in gedachte dat het mondiale BNP maar 60 biljoen dollar is. Er is dus sprake van een vermenigvuldiging van 10. Zoiets bestaat niet in een echte markt. Dit is dodelijk.
Wat doen we eraan? Wat zijn de oplossingen? Ik denk dat we op de korte, middellange en de lange termijn verdedigingsmaatregelen en proactieve middelen nodig hebben. De komende drie jaar zijn cruciaal. Als we geen maatregelen nemen, krijgen we de 'moeder van alle crises'.
Korte termijn (12-18 maanden) defensieve maatregelen:
- Een hogere standaard voor acceptabel onderpand.
- Geleidelijk reduceren van de keten rehypothecaties.
- Beginnen met het reguleren van derivaten.
Korte termijn (12-18 maanden) proactieve maatregelen:
- De Fed moet beginnen met het reduceren van de geldvoorraad op de balans. Dat moet met Repurchase Agreements (Repos).
Middellange termijn (18-36 maanden) defensieve maatregelen:
- Het Required Reserve Ratio (RRR) dat banken niet kunnen uitlenen, moet worden verhoogd met 30-40%. Dat vertraagt de hoeveelheid krediet dat booms veroorzaakt.
- De keten van de rehypothecatie verder verkleinen en hogere standaard invoeren voor acceptabel papier in de keten.
- De standaard voor onderpand verder opvoeren.
- Doorgaan met het beperken van derivaten, want die zijn de oorzaak van het probleem.
Middellange termijn (18-36 maanden) proactieve maatregelen:
- Dek de M1 geldvoorraad met goud en begin met de introductie van een pakket edelmetalen en andere commodities als anker. Hierdoor neemt het vertrouwen toe.
- Het deels overhevelen van staatsobligaties van de centrale banken naar het ministerie van Financien.
- Het identificeren van 'hard' onderpand.
- Een aantal goed-gekapitaliseerde banken met voldoende 'hard' onderpand krijgt toestemming eigen valuta uit te geven. Met andere woorden, beginnen met een vrij banksysteem.*
Lange termijn (> 36 maanden) defensieve maatregelen:
- Required Reserve Ratio (RRR) zonodig aanpassen.
- In plaats van het doneren van de winst, moet de Fed de activa overbrengen naar het ministerie van Financien.
Lange termijn (> 36 maanden) proactieve maatregelen:
- Krediet gebaseerd op hard onderpand.
- Uitgeven van door een anker gedekt geld.
- Het aantal banken uitbreiden dat eigen geld mag uitgeven. Laat privaat en publiek geld concurreren. Het is niet nodig om de Fed op te heffen. Als we goede banken hadden die gezond geld uitgeven, is de noodzaak voor een centrale bank overbodig.
En dan nu, een paar woorden over Europa...
De Euro is de meest dysfunctionele valuta
Ik denk dat de Fed de euro heeft gered. Waarom? Omdat 50% van het geld dat sinds 2009 is gedrukt [in de VS] bij de ECB terecht is gekomen om de euro op te krikken. De val van de euro zou de desintegratie van de EU hebben veroorzaakt, wat op zijn beurt, consequenties zou hebben gehad voor de Amerikaanse markt. Het is zoiets als het huis van je buurman helpen blussen, zodat je eigen huis behouden blijft.
Toch is de euro de meest dysfunctionele valuta van de wereld. De euro moet dood. Je kunt geen centrale bank hebben die geld uitgeeft zonder een ministerie dat obligaties uitgeeft. En er is geen federaal ministerie in de EU dat obligaties uitgeeft. Zonder dat kun je geen gezamenlijke munt hebben. Uiteindelijk moet de eurozone uiteen vallen.
De Griekse afleidingsmavoeuvre
De rol van Griekenland is complex. Griekse burgers zijn slachtoffers van een politieke elite en sterke vakbonden die beide regulering en een grote overheid nastreven. Corruptie en gebrek aan concurrentie zijn altijd het gevolg van een grote overheid. De Griekse regering en de vakbonden gedroegen zich alsof geld aan de bomen groeide. Maar Griekenland werd ook opgescheept met de rol van zondebok.
Het is waar dat de Griekse economie in zwaar vaarwater zat. Maar in 2009, op het hoogtepunt van de financiele crisis, werd Griekenland gebruikt om de aandacht af te leiden. Dat was op het moment dat grote banken in Europa op de rand van faillisement verkeerden. De meeste, maar niet alle, werden met biljoenen dollars ondersteund.
De Fed redde de euro
Het was inderdaad de Fed die de Deutsche Bank heeft gered… Als we hadden geweten dat de Deutsche Bank een liquiditeitsprobleem had in 2009, wat zou er dan zijn gebeurd? Ik denk dat de EU binnen zes maanden uit elkaar gevallen zou zijn. Zelfs Duitsland kan failliet gaan. Maar Griekenland was een goede kandidaat om de aandacht af te leiden.
Trouwens, Griekenland was geen bailout. Biljoenen dollars zijn niet naar mensen, of landen gegaan, maar naar banken. Dus het geld is gegaan naar degenen die de crisis veroorzaakt hebben door hun irrationele kredietbeleid.
De banken hadden moeten vallen
Laten we wel wezen: de banken hadden moeten vallen. We zouden er dan sterker uit zijn gekomen. We zouden hebben begrepen dat fiatgeld niet goed is. We zouden hebben begrepen dat we gezond, eerlijk, echt geld moeten hebben. En gezond, eerlijk, echt geld is niet gebaseerd op het woord van een regering, maar op goed onderpand, zoals goud of zilver*.
John Charalambakis is auteur van "The Fed, the Markets, and the Metamorphosis of the Business CycleJohn E. Charalambakis is universitair docent en heeft als consultant gewerkt voor diverse overheidsdiensten, bedrijven en non-profitgroepen in verschillende landen. Een van zijn belangrijkste werkterreinen is het identificeren van factoren waardoor middenklassen ontstaan.
".
* In een vrij bankensysteem geven banken hun eigen valuta uit, zoals ook historisch het geval was. De markt bepaalt uiteindelijk welke valuta dominant is en de standaard wordt. Deze valuta kan gesteund worden door goud of zilver, of juist niet. De centrale bank wordt afgeschaft.
Niet missen! De Tragedie van de Euro (gratis PDF)
Gerelateerd
- Hayek on Keynes (video) (1978)
- IMF maakt geesten rijp voor greep in spaargeld
- Friedrich August von Hayek's speech at the Nobel Banquet, December 10, 1974
