Gas is een aspect van de oorlog in Syrië dat onderbelicht in gebleven. Het gaat om een pijplijn die voor Europa en Qatar van vitaal belang is.
Hier wordt geschaakt op wereldniveau
Er speelt nog een andere kwestie in Syrië van strategisch belang: de enomische toekomst van de regio en natuurlijke hulpbronnen
In het voorgaande artikel hebben we gezien dat Syrië het slagveld is tussen sjia- en soeni-islam over de hegemonie van het islamitische deel van het Midden Oosten. Rusland is bezig met de grootste militaire opbouw buiten het gebied van de voormalige Sovjet Unie sinds de Koude Oorlog.
De Russen zijn niet de enige: een Amerikaans marineschip is net gearriveerd in Eilat, en de Russische Pacific Fleet is net het Suezkanaal gepasseerd en aangekomen in de Middellandse Zee. Alles is nu aanwezig voor megaconflict van geopolitieke proporties.
Wie betaalt de oorlog?
De Financial Times meldde dat Qatar 3 miljard dollar heeft uitgegeven aan de bewapening van de rebellen. Uit diverse interviews die de krant heeft gehad met rebellenleiders en westerse bronnen, blijkt dat de rol van Qatar steeds controversieler wordt. Het emiraat is de grootste donor van de oorlog en betaalt overlopers enorme bedragen. Bronnen hebben het over 3 miljard dollar zover.
Qatar zit op een enorme aardgasbel, de derde in de wereld. De interventie in Syrië is een agressieve poging voor de erkenning daarvan en is de zoveelste actie van Qatar om zich te vestigen als belangrijke speler in de regio. Eerst werd Ghadaffi uit het zadel gewipt, daarna spoorde Qatar de stammen in Mali aan tot jihad. Maar dat is niet alles.
Nabucco, de opstand der slaven
Een kaart van de regio laat zien waarom Qatar dit doet. Het koninkrijk is een geografische gevangene in een kleine enclave aan de Perzsche Golf.
Het is afhankelijk van de export van LNG (vloeibaar aardgas), omdat Saoedi Arabie de bouw van pijplijnen tegenhoudt.
In 2009 werd overwogen een pijplijn naar Europa te bouwen, dwars door Saoedi Arabie en Turkije met een aansluiting op de Nabuccopijplijn, maar Saoedi Arabie blokkeerde uiteindelijk de deal.
De markt voor vloeibaar aardgas begint verstopt te raken. Uitbreiding is alleen mogelijk naar Europa. En Europa is de afhankelijkheid van de Russische monopolist meer dan beu.
Assad is een obstakel
De ontdekking van aardgas in Israel, Libanon, Cyprus en Syrië opent nieuwe mogelijkheden om de blokkade van Saoedi Arabie te passeren. De pijplijnen in Turkije zijn daarvoor al aanwezig. Alleen Assad in Syrië zit nog in de weg. Qatar en Turkije willen Assad uit de weg hebben om een lokale afdeling van de Moslim Broederschap aan de macht helpen.
De Broederschap is de best georganiseerde politieke beweging in het Midden Oosten. Het kan de pogingen van Saoedi Arabie om een Wahhabi-regime te vestigen, blokkeren. Dat verklaart waarom het Westen de Moslim Broederschap thans ziet als 'gematigd'. Egypte, waar de Moslim Broederschap aan de macht is, is de nieuwe blauwdruk voor democratie, moslim-stijl.
Toekomstplannen
De Turkse stad Adana, vlakbij de grens met Syrië is het commandocentrum van de rebellen tegen Assad. De Saoedi's willen er een Turks/Saoedisch/Qatari joint venture. De Turken voelen er wel voor.
De oorlog zal waarschijnlijk nog maanden gaan duren, maar Qatar heeft geduld. Aan het einde van de gevechten liggen de contracten klaar voor wederopbouw en de ontwikkeling van de gasvelden.
Assad moet hoe dan ook het veld ruimen. Niks persoonlijks, gewoon noodzakelijk voor de toekomst van Qatar.
Door de pijplijn kan het de productie van LNG verdubbelen.
Europese belangen
De aansluiting op Nabucco (videographic) maakt het mogelijk om gas uit centraal Azie en het Midden Oosten naar Europa te vervoeren, waarbij Rusland buiten spel komt te staan. Turkije heeft al contracten getekend met vier Europese landen. Het project wordt door de EU gesteund om de afhankelijkheid van Russisch aardgas te beperken.
Maar het gaat allemaal niet lukken zolang de Russische bondgenoot, Assad in Syrië aan de macht is.
Dus doet Qatar er alles aan om de 'burgeroorlog' aan te moedigen. Ze gebruiken daarvoor geen rebellen, maar huurlingen die goed betaald worden.
Rusland heeft zijn eigen belang om Europa van gas te blijven voorzien via de eigen pijplijnen. Als Nabucco doorgaat is dat een enorm verlies voor Gazprom.
Een sokpop in Syrië
Volgens het International Peace Research Institute in Stockholm heeft Qatar tussen april 2012 en maart van dit jaar via Turkije twee wapenzendingen geleverd aan Syrië in meer dan 70 vluchten.
Ook Amerika levert wapens. Merkwaardig genoeg is nu pas grote bezorgdheid ontstaan dat wapens in de handen zullen vallen van de Al Qaida franchise, Jabhat al-Nusrah.
Qatar's support voor de islamisten maakt het er niet populairder op bij de buren. Er is kritiek dat het de opstand in Syrië versplinterd heeft. De spanningen hebben ervoor gezorgd dat Saoedi Arabie de banden met de rebellen heeft aangehaald. Ze willen een eigen marionet vestigen in Syria, zodat het Qatar en Europa voorwaarden kan stellen.
Hypocriet
Qatar is er trots op dat zijn politiek in overleg met betrokkenen totstand is gekomen. Hoe anders is dat niet bij de Israelis en de Amerikanen? Maar hun Just War Doctrine staat ze niet toe oorlogen te voeren voor eigen gewin. De Qataris zitten er niet mee dat de halve bevolking van Syrië wordt opgeofferd aan hun gashandel.
Beide zijden gebruiken Syrië in een schaakspel om natuurlijke hulpbronen, met Israel en de VS aan de kant van de petrodollars, terwijl Rusland en in mindere mate ook China een tegenwicht vormen. Ze weigeren een regering omver te werpen waardoor de golfstaten nog meer macht zouden krijgen.
Russisch tegengas
Tot nu werd erop gerekend dat Rusland zich uiteindelijk zou wel schikken, maar met de komst van de onderzeeers in Cyprus is het spel ineens stukken spannender geworden: Rusland laat niet meer met zich sollen. De belangen van Gazprom staan op het spel. Het wordt vuurwerk in het Oosten.
Herpost van 19 mei 2013
Gerelateerd:
